Een brok in je keel

Het hart klopt me in de keel, mijn keel wordt dichtgesnoerd, ik kreeg een brok in mijn keel, het vliegt me naar de keel, het grijpt me bij de keel, het bleef in mijn keel steken, ik kreeg het mijn strot niet uit, ik verslikte me erin, ik heb het opgekropt…

Emoties en onze kelen, hoe zit dat? Een brok in de keel is iets heel anders dan ´iemand iets door de strot duwen´. Het tweede heeft met doorslikken te maken, het eerste met je niet kunnen uitdrukken. Je wilt wel iets zeggen, maar je kan niet. En ´met dichtgesnoerde keel´ is niet hetzelfde als ´het hangt me de keel uit´. Het eerste zegt iets over je onvermogen de adem door de stemplooien te kunnen laten stromen, het tweede slaat op hoe genoeg je er van hebt: je steekt er zelfs je tong voor uit.

Wat gebeurt er als we iets niet kunnen zeggen? Blijkbaar zijn de gevolgen zo drastisch (althans volgens onze oudste hersenen: die vangen signalen op over levensbedreigend gevaar) dat alle veiligheidsmechanismen in actie komen: al het spierweefsel reageert als in een slikreflex. Het strotteklepje buigt zich over de luchtpijp, de stemplooien sluiten en het weefsel eromheen trekt samen.

Toch is dat altijd gek: je weet immers dat situaties waarin je zegt wat je op je hart hebt niet gauw levensbedreigend zijn. Men kan bevreemd opkijken, of boos antwoorden. Misschien ontstaat er een discussie of zelfs een ruzie. Nou ja, dat is dan dat. Maar zo simpel is het toch niet. De keel staat voor ons mogen uitdrukken. Uitdrukking geven aan onze gevoelens, en daarmee aandacht voor onze zaak vragen. Met geluid neem je ruimte in. Wordt je gehoord en gezien, roep je confrontaties en reacties op. Dus soms is de spanning in het keelgebied een rem. Een beschermingsmechanisme. Of een vlucht uit de werkelijkheid.

Een kijkje op de website van een KNO afdeling laat zien dat het gevoel een brok in de keel te hebben vaak voorkomt. De website geeft er uitgebreid informatie over. Het valt op dat men als eerste oorzaak noemt: spanning, stress. Als je slikt, span je spieren in je hals en keel. Je adamsappel gaat omhoog en daalt weer (je slikt dagelijks een paar liter vocht weg). Als het goed is, ontspannen die spieren na het slikken. Soms blijft de spanning, en dat kan zo´n brokgevoel geven. De oplossing is vaak het wegnemen van de zorg over de oorzaak: meestal is het geen enge ziekte. Na verloop van tijd verdwijnen de klachten dan. Mochten ze niet verdwijnen, dan kan er een lichamelijke oorzaak zijn: neusbijholtenontsteking, allergie, keelkanker, vergrote keelamandel, vergrote schildklier, slijtage van de halswervels, chronische keelontsteking etc.

Een andere oorzaak kan zijn dat de stemplooien niet goed sluiten. Als de spieren in de stemplooien niet sterk genoeg zijn om de luchtstroom te weerstaan, gaat de spreker compenseren: andere spieren extra aanspannen om te ´helpen´. Eigenlijk ontstaat zo een neerwaartse spiraal, want door de verkeerde spieren aan te spannen, wordt het hele gebied vermoeider en gespannener, waardoor de stemplooien onder te grote spanning staan en nog meer moeite hebben goed te sluiten, enzovoort. Voor wie meer wil lezen: zie http://www.kno.nl/publiek/voorlichting/slikklachten.

Maar ik denk dat de beste remedie tegen opgekropte emoties en spanningen, noem dat een brok in je keel, is: zingen!